วิธีตรวจสอบและบำรุงรักษา "นั่งร้าน" ก่อนใช้งาน

นั่งร้าน (Scaffolding) เป็นโครงสร้างชั่วคราวที่ใช้รองรับคนและวัสดุในงานก่อสร้าง งานซ่อมแซม หรือทาสีอาคาร หากไม่มีการตรวจสอบและบำรุงรักษาอย่างถูกต้อง อาจนำไปสู่อุบัติเหตุร้ายแรง เช่น นั่งร้านพังถล่ม คนงานตกจากที่สูง หรืออุปกรณ์ร่วงใส่ผู้อื่น

1. การจัดเก็บและบำรุงรักษา “นั่งร้าน”

ก่อนนำมาใช้งาน ควรมีการจัดเก็บและดูแลอุปกรณ์อย่างเหมาะสมเพื่อยืดอายุการใช้งานและลดความเสี่ยงที่โครงสร้างจะเสื่อมสภาพ

การบำรุงรักษา นั่งร้าน

การจัดเก็บที่เหมาะสม

จัดเก็บอุปกรณ์นั่งร้านในที่แห้ง ปราศจากความชื้น เพื่อลดการเกิดสนิม
วางนั่งร้านให้เป็นระเบียบ ไม่กองสุมกัน ลดโอกาสชำรุดหรือเสียหายจากแรงกดทับ
แยกเก็บอุปกรณ์ที่เป็นโลหะและไม้ เพื่อป้องกันความชื้นจากไม้ทำให้โครงสร้างโลหะขึ้นสนิม
หลีกเลี่ยงการจัดเก็บในพื้นที่ที่มีสารเคมีหรือไอกรด ซึ่งอาจทำให้วัสดุเสื่อมสภาพเร็วขึ้น

การบำรุงรักษานั่งร้าน

ตรวจสอบและทาน้ำมันกันสนิมบริเวณข้อต่อและโครงเหล็กเป็นระยะ
เช็กสภาพไม้กระดานรองพื้น ถ้าพบว่าแตกร้าวหรือบวม ให้เปลี่ยนใหม่
ตรวจสอบรอยเชื่อมต่อและน็อตต่างๆ หากพบสนิมหรือชำรุด ต้องรีบซ่อมหรือเปลี่ยนใหม่

2. การตรวจสอบก่อนติดตั้ง “นั่งร้าน”

ก่อนใช้งาน ควรมีการตรวจสอบทุกจุดเพื่อให้มั่นใจว่าโครงสร้างแข็งแรง และรองรับน้ำหนักได้อย่างปลอดภัย

เช็กนั่งร้านก่อนใช้งาน

ตรวจสอบโครงสร้างและอุปกรณ์หลัก

ตรวจสอบว่า เสาและคานรองรับน้ำหนักอยู่ในสภาพดีไม่มีรอยแตกร้าว หรือบิดงอ
ตรวจสอบ ข้อต่อและน็อตว่าแน่นหนา ไม่หลวม หรือขึ้นสนิม
ตรวจสอบ ฐานรองนั่งร้านควรมีแผ่นไม้หรือเหล็กรองรับ ป้องกันการจมลงดินหรือเอียง

ตรวจสอบความมั่นคงของการติดตั้ง

พื้นต้องเรียบและแข็งแรงหลีกเลี่ยงการตั้งนั่งร้านบนพื้นอ่อน หรือดินที่อาจทรุดตัวได้
หากติดตั้งบนพื้นเอียง ต้องมีอุปกรณ์ปรับระดับเพื่อให้นั่งร้านตั้งได้อย่างมั่นคง
ติดตั้งราวกันตกและบันไดขึ้น-ลงเพื่อป้องกันอุบัติเหตุ

ตรวจสอบการรองรับน้ำหนัก

นั่งร้านแต่ละประเภทมีขีดจำกัดการรับน้ำหนักที่แตกต่างกัน ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าไม่บรรทุกเกินกำหนด

3. การใช้งานนั่งร้านอย่างปลอดภัย

เมื่อมั่นใจว่านั่งร้านอยู่ในสภาพดีแล้ว การใช้งานก็ต้องปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัยอย่างเคร่งครัด

ใช้นั่งร้านอย่างไรให้ปลอดภัย

ข้อควรปฏิบัติขณะใช้งาน

สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE) เช่น หมวกนิรภัย เข็มขัดกันตก
ห้ามโยก หรือขยับโครงสร้างนั่งร้านในขณะที่มีคนทำงานอยู่
หลีกเลี่ยงการปีนป่ายขึ้นลงบริเวณโครงสร้าง ควรใช้บันไดที่ติดตั้งไว้
ห้ามใช้เครื่องมือหนักหรืออุปกรณ์ที่สร้างแรงสั่นสะเทือนบนพื้นนั่งร้าน

ข้อห้ามสำคัญที่ต้องระวัง

ห้ามใช้นั่งร้านที่ไม่มีราวกันตก
ห้ามใช้นั่งร้านที่พื้นเปียก หรือลื่น เพราะอาจทำให้ล้มตกจากที่สูง
ห้ามปล่อยให้มีวัสดุหรือเครื่องมือกองระเกะระกะบนพื้นนั่งร้าน

4. การตรวจสอบหลังใช้งานและรื้อถอน

เมื่อเสร็จสิ้นการทำงาน ควรตรวจสอบและรื้อถอนอย่างถูกต้องเพื่อป้องกันอุบัติเหตุและยืดอายุการใช้งานอุปกรณ์

ก่อน-หลังรื้อถอนนั่งร้าน ต้องตรวจสอบอะไรบ้าง

ตรวจสอบก่อนรื้อถอน

ตรวจสอบให้แน่ใจว่าไม่มีคนอยู่บนหรือใต้โครงสร้างก่อนรื้อถอน
เช็กความมั่นคงของอุปกรณ์แต่ละชิ้นก่อนถอดออก เพื่อป้องกันการล้มครืน
ใช้ลำดับการรื้อถอนจากบนลงล่าง ห้ามรื้อถอนแบบสุ่มเสี่ยง

จัดเก็บอุปกรณ์หลังรื้อถอน

นำอุปกรณ์ไปเก็บตามหมวดหมู่ เช่น เสา ข้อต่อ ไม้รองพื้น แยกไว้ให้เป็นระเบียบ
ทำความสะอาดและตรวจสอบความเสียหายก่อนนำไปจัดเก็บ
บันทึกข้อมูลการใช้งานและความเสียหายของอุปกรณ์ เพื่อวางแผนซ่อมหรือเปลี่ยนใหม่

การตรวจสอบและบำรุงรักษานั่งร้านเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยลดอุบัติเหตุในงานก่อสร้าง ควรให้ความสำคัญตั้งแต่การจัดเก็บ การตรวจสอบก่อนติดตั้ง การใช้งานอย่างปลอดภัย และการรื้อถอนอย่างถูกต้อง การปฏิบัติตามขั้นตอนเหล่านี้จะช่วยให้นั่งร้านมีอายุการใช้งานยาวนาน และที่สำคัญที่สุดคือช่วยให้ทุกคนทำงานได้อย่างปลอดภัย

ระบบตรวจสอบอุปกรณ์ เครื่องมือ (Tool Inspection) ของ Jorpor Plus

อย่างไรก็ตาม การบันทึกและติดตามผลการตรวจสอบด้วยกระดาษอาจนำไปสู่ความผิดพลาด หรือข้อมูลสูญหาย ระบบตรวจสอบอุปกรณ์ เครื่องมือ (Tool Inspection) ของ Jorpor Plus เข้ามาช่วยแก้ปัญหาเหล่านี้ด้วยการนำกระบวนการตรวจสอบทั้งหมดเข้าสู่ระบบดิจิทัล ทำให้จป. หรือผู้ควบคุมงานสามารถสร้าง Checklist หมวดหมู่อุปกรณ์ที่ต้องการตรวจสอบ และบันทึกผลการตรวจสอบสภาพนั่งร้านและเครื่องมืออื่นๆ ได้แบบ Real-time รวมถึงเรียกดูข้อมูลการตรวจสอบย้อนหลังได้ทุกเวลา